Transantarktik Dağları tarafından doğu ve batı olarak ikiye ayrılan kıtada, ünlü Erebus Dağı gibi dev volkanlar dikkat çekse de, çoğu Batı Antarktika kıyılarında kümelenmiş ve bazısı birkaç kilometre buzun altında gömülü olan daha az bilinen yanardağlar da var.
Küresel ısınma nedeniyle eriyen buz tabakaları, yalnızca deniz seviyesini yükseltmekle kalmıyor, aynı zamanda yer altındaki kayaların üzerindeki ağırlığı da azaltıyor.
Live Science’da yer alan habere göre; bu durumun yerel volkanik aktivitelerde artışa neden olduğu başka bölgelerde de gözlemlendi. Coonin ve ekibi tarafından yapılan 4 bin bilgisayar simülasyonu, Antarktika’daki buz kaybının, gömülü yanardağların patlama sayısını ve büyüklüğünü artırabileceğini ortaya koydu.
Buz tabakalarının erimesi, yer altındaki magmanın üzerindeki basıncı azaltarak sıkışmış magmanın genişlemesine yol açıyor. Bu genişleme, magma odalarının duvarlarına daha fazla basınç uyguluyor ve bu da patlamaları tetikleyebiliyor.
Ayrıca, bazı magma odaları, normalde magma içinde çözünmüş halde bulunan uçucu gazları barındırıyor. Buzun erimesiyle birlikte bu gazlar, soda şişesi açıldığında meydana gelen karbonatlaşmaya benzer bir şekilde hızla dışarı çıkıyor ve odadaki basıncı daha da artırıyor.
Buz altı yanardağlarının patlamaları yüzeyde hemen fark edilmeyebilir, ancak bu durum buz tabakası üzerinde ciddi sonuçlar doğurabilir. Patlamalardan yayılan ısı, yüzeyin derinliklerindeki buzun erimesini hızlandırabilir ve üstteki buz tabakasını zayıflatabilir. Bu da, yüzeyden gelen basıncın azalmasına ve yeni volkanik patlamalara yol açabilecek bir geri bildirim döngüsünü tetikleyebilir.
Bilim insanları, bu sürecin oldukça yavaş olduğunu ve yüzlerce yıl boyunca gerçekleştiğini vurguluyor. Ancak bu, insan kaynaklı küresel ısınma durdurulsa bile geri bildirim döngüsünün devam edebileceği anlamına geliyor.
Son buzul çağında Antarktika’daki buz tabakası çok daha kalındı ve aynı basınç azaltma ve magma-genleşme süreçlerinin geçmişteki patlamalara da katkıda bulunmuş olabileceği düşünülüyor.
Antarktika’daki bu potansiyel volkanik aktivite, yalnızca kıtanın ekosistemi için değil, aynı zamanda küresel deniz seviyeleri ve iklim üzerindeki etkileri nedeniyle büyük önem taşıyor.
